ويتامين D
مسيرهاي فيزيولوژي و بيوشيميايي
جذب روده اي كلسيم و فسفر، توسط شكل فعال ويتامين D ) 25 و 1ـ دي هيدروكسي كوله كلسيفرول (تحت تاثير قرار مي‌گيرد. اين تركيب ويتامين D نقش تنظيم كنندگي هموستاز كلسيم و فسفر را به عهده دارد. اين ويتامين به دو شكل وجود دارد: ويتامين D2 (ارگوكلسيفرول) و ويتامين D3 (كوله كلسيفرول). ويتامين D3 به طور طبيعي تحت تاثير نور خورشيد و از 7 ـ دهيدروكوله كلسيفرول در پوست ساخته مي‌شود. ويتامين D2 تحت تاثير اشعه ماوراء بنفش از استرول گياهي و اروگوسترول گياهي ساخته مي‌شود. به نظر مي‌رسد كه فعاليت ويتامين‌هاي D2 و D3 در بدن انسان يكسان است. ويتامين D براي حفظ يكپارچگي اسكلت و استفاده مناسب از كلسيم و فسفر لازم است. نوزادان و كودكان بيشترين نياز را به آن دارند. وقتي كه دريافت, ناكافي باشد, ممكن است راشيتيسم ايجاد شود. در بزرگسالان اين كمبود ممكن است منجر به استئومالاسي (نرمی استخوان)شود.
جذب
ويتامين D غذا همراه با چربي ازروده باریک جذب مي‌شود وسوءجذب چربي بر جذب ويتامين D اثر دارد.
منابع غذايي
نياز به ويتامين D به طور طبيعي با اثر نور خورشيد بر روي 7 ـ دهيدروكلسترول در پوست و توليد ويتامين D3 تامين مي‌شود. در مناطقي كه نور خورشيد كم است, تشكيل ويتامين D ممكن است, كافي نباشد. منابع رژيمي اين ويتامين محدود به جگر, تخم مرغ, كره, شير غني شده و روغن ماهي است.
ارزيابي وضعيت تغذيه اي : وضعيت ويتامين D از طريق اندازه گيري ویتامین در سرم سنجيده مي‌شود.
كمبود ويتامين D ممكن است با كاهش فسفات سرم و كلسيم و افزايش فسفاتاز قليايي, هيدروكسي پرولين ادراري و هورمون تيروئيد همراه باشد.
علائم و نشانه هاي كمبود و درمان آن
كمبود ويتامين D سبب راشيتيسم(نرمی استخوان در گودکان) و استئومالاسي (نرمی استخوان در بزرگسالان) مي‌شود. مصرف درازمدت داروهاي ضد تشنج (مانند فنوباربيتال و فنيتوئين) ممكن است منجر به پيدايش راشيتيسم و استئومالاسي شود. نوزاداني كه از شير مادر يا فرمول‌هاي غني نشده تغذيه مي‌شوند, بايد روزانه 400 واحد بين‌المللي مكمّل ويتامين D دريافت كنند. راشيتيسم واضح معمولاً با 1000 واحد ويتامينD روزانه درمان مي‌شود. براي پيشگيري و معالجه راشيتيسم تغذيه اي, درمان ريكتز متابوليك و استومالاسي و درمان هيپوپاراتيروئيديسم, از ويتامين D به سطح وسيع استفاده مي‌شود. نارسايي مزمن كليوي با كاهش توانايي كليه ها در تبديل 25-OH-D3 به 25-(OH)2-D3 و 1 شناخته مي‌شود.
استفاده از دوزهاي بالا و اثرات آن
مسموميت با ويتامين D, با غلظت بالاتر از ng/ml400, 25-OH-D3 پلاسما همراه است. نشانه ها و علائم اوّليه مسموميت عبارتند از:
ضعف, خستگي, سردرد, تهوع, استفراغ, هيپركلسمي و اختلال در عمل كليه.
| 